در تابستان ۱۳۶۱ نیروهای عراقی تقریباً از تمامی خاک ایران بیرون رانده شده بودند. همزمان اسرائیل مبادرت به اشغال لبنان نموده بود. در این زمان صدام حسین با بهانه قرار دادن اشغال لبنان از سوی اسراییل به دنبال طرح صلح بود تا در قبال صلح نیروها کمکی به فلسطین ارسال شوند. تهران درخواستهای مکرر بغداد برای صلح را رد نمود.
در ابتدا برخی در تهران با ایده اشغال عراق مخالف بودند. استدلال آنها این بود که با اشغال عراق ایرانیها وجهه اخلاقی خود را از دست خواهند دادو همچنین همدردی ایجاد شده در بین کشورهای اسلامی با ایران از بین خواهد رفت. این نظریه توسط نظامیان ایرانی مورد حمایت قرار گرفت. با این حال این صداها با نظری دیگر که مبتنی بر شکست عراق با نیروهای متعصب و همچنین برانگیختن شیعیان عراقی به شورش علیه دولت مرکزی میتوان عراق را شکست داد خفه شد. همچنین سرمستی کل جامعه ایرانی از پیروزی در باز پس گیری خرمشهر حمایت کلیت جامعه ایران در ادامه حمله و اشغال عراق را به همراه داشت. اهداف حمله شامل از بین بردن توپخانه عراقیها در مرزهای ایران بود که شهرهای مرز را مورد هدف قرار میداد، نابودی ارتش سوم عراق، و همچنین محاصره بصره سومین شهر بزرگ عراق بود. اولین روز عملیات مصادف با شروع ماه رمضان بود و از همین رو این عملیات عملیات رمضان نامگذاری شد.
دفاع برای کسب صلح و تنبیه متجاوز (در شرایطی که پنج قدرت اصلی شورای امنیت سازمان ملل تنها بر آتشبس تأکید داشتند) از جمله اهداف این عملیات عنوان شده است.